Zabezpieczenie
Duży wpływ na skuteczność egzekucji ma czas, czas, jaki upłynął od daty wymagalności naszego świadczenia do dnia, kiedy komornik dokonuje pierwszych zajęć na wniosek wierzyciela lub uprawnionego.
Szybkie działanie zarówno wierzyciela, jak i komornika, jest tu decydujące, by egzekucja zakończyła się skutecznie.
Zawsze istnieje bowiem zagrożenie, że w przypadku pogarszającej się sytuacji finansowej i zwiększonemu ryzyku możliwości wszczęcia w przyszłości egzekucji komorniczej, dłużnik zacznie ukrywać swój majątek bądź też w inny sposób się go wyzbywać.
Aby zabezpieczyć wierzytelność, należy najpierw wystąpić do sądu z odpowiednim wnioskiem, a gdy już otrzymamy tytuł zabezpieczenia należy wysłać wniosek do organu egzekucyjnego. Należy pamiętać, że wniosek do sądu możemy złożyć przed lub w trakcie postępowania przed sądem. Ma to duże znaczenie, zwłaszcza gdy możemy się spodziewać długotrwałej batalii. W takiej sytuacji idealnym rozwiązaniem jest zabezpieczenie naszych roszczeń.
Uzyskanie tytułu zabezpieczenia np. nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym uprawnia do złożenia wniosku u komornika o wykonanie zabezpieczenia na ten przykład przez zajęcie środków na rachunku bankowym naszego obowiązanego (dłużnika). Komornik w ten sposób jest w stanie zabezpieczyć dla uprawnionego środki na spłatę przyszłego zadłużenia na długo przed uzyskaniem przez wierzyciela tytułu wykonawczego, który uprawnia do wszczęcia właściwego postępowania egzekucyjnego.
Art. 730 k.p.c. [Podstawy zabezpieczenia]
§ 1. W każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia.
§ 2. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Po uzyskaniu przez uprawnionego tytułu wykonawczego dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.
- Przepis reguluje kwestię dopuszczalności zabezpieczenia. Wynika z niego, iż zabezpieczenie może być udzielone w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd państwowy lub sąd polubowny. Warunkiem dopuszczalności zabezpieczenia jest zatem okoliczność, że określone roszczenie może być dochodzone w postępowaniu przed sądem powszechnym lub przed sądem polubownym. W przypadku postępowania przed sądem powszechnym chodzić może zarówno o proces, jak i o postępowanie nieprocesowe.
- Postępowanie zabezpieczające może być wszczęte przed wszczęciem postępowania rozpoznawczego, jednocześnie z wszczęciem postępowania rozpoznawczego, a także w toku postępowania rozpoznawczego. Udzielenie zabezpieczenia może również nastąpić w trakcie zawieszenia postępowania rozpoznawczego. Zabezpieczenie roszczenia nie jest natomiast, co do zasady, dopuszczalne po uzyskaniu przez wierzyciela tytułu wykonawczego, ponieważ mając tytuł wykonawczy, wierzyciel może skierować sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego. Wyjątek od tej reguły został przewidziany w art. 730 § 2 zd. 2, zgodnie z którym po uzyskaniu przez uprawnionego tytułu wykonawczego dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.
M. Muliński [w:] Kodeks Postępowania Cywilnego. Komentarz, red. J. Jankowski, t. 2, Warszawa 2019, art. 730, nb 1-7.
Art. 747 k.p.c. [Sposoby zabezpieczeń]
Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych następuje przez:
1) zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;
2) obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;
3) ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;
4) obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską;
5) ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
6) ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego.
Art. 492 k.p.c. [Zabezpieczenie; wykonalność]
§ 1. Nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Kwota zasądzona nakazem wraz z wymagalnymi odsetkami stanowi sumę, której złożenie przez dłużnika na rachunek depozytowy Ministra Finansów w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, zwany dalej „rachunkiem depozytowym Ministra Finansów”, wystarczy do zabezpieczenia. Jeżeli nakaz zobowiązuje do wydania rzeczy zamiennych, do zabezpieczenia wystarczy złożenie sumy równej wartości przedmiotu sporu.
§ 2. Powód wnosząc o dokonanie zabezpieczenia jest obowiązany wskazać sposób zabezpieczenia. Sąd na wniosek pozwanego może ograniczyć zabezpieczenie według swego uznania. Przepis art. 742 oraz przepisy o ograniczeniu zabezpieczenia przeciwko Skarbowi Państwa stosuje się odpowiednio.
§ 3. Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu. Przepisy o ograniczeniu wykonalności w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa stosuje się odpowiednio.
- Nakaz zapłaty zrównany jest z postanowieniem wydawanym przez sąd w postępowaniu zabezpieczającym. Wniosek powoda o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi jest bezprzedmiotowy, gdyż wykonalność nakazu wynika z samej ustawy (art. 492 § 1 KPC). Nakaz zapłaty, jako tytuł zabezpieczenia dochodzonego w postępowaniu nakazowym roszczenia staje się wykonalny z momentem jego wydania.
- Zagadnienia związane z zabezpieczeniem roszczeń nie są w całości uregulowane w postępowaniu nakazowym, dlatego konieczne jest odpowiednie stosowanie przepisów art. 730–757 KPC. Wybór sposobu, w jakim ma być dokonane zabezpieczenie zależy od powoda (art. 492 § 2 KPC), który powinien go wskazać we wniosku o zabezpieczenie skierowanym do komornika. Wniosek może być złożony osobiście przez wierzyciela (powoda) lub też przez jego pełnomocnika.
- Zabezpieczenie nie może dotyczyć praw, rzeczy i wierzytelności, z których egzekucja jest wyłączona (art. 750 KPC). Zabezpieczenie roszczeń jest też niedopuszczalne przeciwko Skarbowi Państwa.
A. Guzińska/G. Kamieński [w:] Kodeks Postępowania Cywilnego red. Marszałkowska-Krześ/Gil 2023, wyd. 31, Art. 492 nb 1-3.
Wniosek o wykonanie zabezpieczenia podlega opłacie, która wynosi 5% wartości świadczenia które, podlegać zabezpieczeniu podstawa prawna opłaty to art. 31 ustawy o kosztach komorniczych.
Oczywiście uprawniony ma prawo do złożenia wniosku o zasądzenie od pozwanego całej opłaty, która została zapłacona przy złożeniu wniosku do komornika. Możesz zatem wnosić o zasądzenie od pozwanego całej opłaty, którą uiściłeś przy złożeniu wniosku o zabezpieczenie do komornika.
O kosztach zabezpieczenia rozstrzyga sąd, który go udzielił.